Ontwaken—wakker worden—betekent inzicht krijgen in de ware aard van de werkelijkheid. Ontwaken is het moment waarop de beoefenaar zichzelf bevrijdt van onwetendheid (avijja) en het lijden (dukkha) dat daaruit voortvloeit.
Ontwaken houdt in dat men de illusies (maya) en verkeerde zienswijzen (miccha ditthi)doorziet die ons gevangen houden in de cyclus van geboorte, dood, en wedergeboorte (samsara).
Boeddha leerde dat dukkha voortkomt uit gehechtheid aan verlangen en het geloof in een vast, onafhankelijk zelf (ātman).
Ontwaken betekent dat men deze illusie van een permanent zelf (een ‘ziel’) loslaat en beseft dat alle verschijnselen vergankelijk (anicca), onbevredigend (dukkha) en zonder vaste kern zijn(anatta).
Dit inzicht leidt tot de beëindiging van lijden en de bevrijding van de geest, een staat van nibbana.
Nibbana wordt gerealiseerd wanneer de beoefenaar zich onthecht van het idee van een vaststaand ‘zelf’. Door deze onthechting overstijgt hij de beperkingen van tijd en ruimte en ervaart hij het ‘Ongeborene, het Doodloze en het Ongeconditioneerde’, wat neerkomt op de ultieme bevrijding uit lijden en wedergeboorte.
Dit vormt de kern van Boeddha’s leer. Misschien heb je deze boodschap al eerder gehoord, besef echter dat het ware inzicht ligt in de directe ervaring en toepassing ervan in je eigen leven.
