Het Wiel van de Boeddhistische Leer, ook wel bekend als Dhammacakka,vormt een belangrijk symbool in het boeddhisme. Het wiel vertegenwoordigt de essentiële leerstellingen van het boeddhisme en wordt vaak geassocieerd met de eerste voordracht van de Boeddha, in het Hertenkamp in Sarnath.
Het Dhammacakka bestaat doorgaans uit acht spaken, die samen het Achtvoudige Pad symboliseren, één van de belangrijkste concepten in het boeddhisme. Het Achtvoudige Pad is een set van ethische en spirituele richtlijnen om tot ontwaken (P. nibbana) te komen en het lijden (P. dukkha) te overwinnen.
De acht spaken symboliseren volgende aspecten:
- Juiste zienswijze: Het begrijpen van de Vier Edele Waarheden en de aard van lijden.
- Juiste intentie: Het cultiveren van een positieve houding en intenties, zoals liefdevolle vriendelijkheid en mededogen.
- Juiste spraak: Het vermijden van leugenachtige, schadelijke en onnodige spraak.
- Juist handelen: Het naleven van ethische gedragsregels, zoals het vermijden van doden, stelen en seksueel wangedrag.
- Juiste levenswijze: Het leiden van een eerlijk en ethisch leven.
- Juiste inspanning: Het cultiveren van inspanning en vastberadenheid in spirituele praktijken.
- Juiste aandacht: Het ontwikkelen van mindfulness en bewustzijn van de eigen gedachten, gevoelens en gedrag.
- Juiste concentratie: Het ontwikkelen van meditatie en mentale concentratie om de geest te zuiveren en verlichting te bereiken.
Samen vormen deze acht aspecten van de Achtvoudige Pad de kern van de boeddhistische praktijk en ze leiden tot het begrijpen van de aard van lijden en het bereiken van verlichting.
De verschillende spaken in het Wiel van de Boeddhistische Leer symboliseren dus deze acht stappen op het pad naar verlichting, die essentieel zijn voor de beoefening en het begrip van het boeddhisme.
Soms wordt het Dhammacakka uitgebeeld met méér dan acht spaken. De klassieke versie van het wiel heeft acht spaken, maar er zijn variaties waarin er méér worden afgebeeld. De exacte betekenis van het aantal spaken kan variëren afhankelijk van de specifieke boeddhistische traditie en culturele context.
Enkele mogelijke interpretaties zijn ondermeer:
- Symboliek van volledigheid: Het toevoegen van extra spaken kan gezien worden als een symbool van volledigheid en uitgebreid begrip van de leer van Boeddha. Het benadrukt dat er veel aspecten zijn van de leer die de aandacht verdienen. Zo verwijst de illustratie met twaalf spaken naar Afhankelijk Ontstaan (P. paticca samuppada)
- Culturele variaties: In verschillende boeddhistische culturen kunnen aanvullende spaken toegevoegd worden om specifieke aspecten van de leer te benadrukken die in die cultuur als bijzonder belangrijk worden beschouwd.
- Regionale interpretaties: Sommige boeddhistische tradities en scholen kunnen hun eigen specifieke interpretaties van het Wiel van de Boeddhistische Leer hebben, met extra spaken die betrekking hebben op hun filosofische opvattingen en benaderingen.
- Artistieke vrijheid: In artistieke weergaven van het wiel kunnen extra spaken worden toegevoegd om de esthetiek en symmetrie van het symbool te verbeteren, zonder noodzakelijk een specifieke betekenis te hebben.
Het is belangrijk om te begrijpen dat de kernboodschap van het Wiel van de Boeddhistische Leer nog steeds wordt weerspiegeld in de acht oorspronkelijke spaken, die het Achtvoudige Pad vertegenwoordigen. Het aantal spaken kan variëren, maar de centrale principes van de leer blijven hetzelfde. De toevoeging van extra spaken in sommige versies weerspiegelt de diversiteit en aanpassingsvermogen van het boeddhisme als een wereldwijde Leer met verschillende tradities en interpretaties.
