In het Theravada-boeddhisme wordt ‘nibbana’ (‘nirvana’ in het Sanskriet) beschouwd als het ultieme doel van de boeddhistische beoefening. Het is een staat van volledig ontwaken en bevrijding uit lijden (P. dukkha)
Nibbana wordt gedefinieerd als de volledige uitdoving of het doven van de vlam van verlangen, gehechtheid en onwetendheid. Het wordt omschreven als het uitdoven van alle gehechtheden en identificaties, en het bereiken van de ultieme bevrijding uit de kringloop van geboorte en dood (P. samsara).
Het is belangrijk om op te merken dat nibbana niet wordt gezien als een plaats (een ‘hemel’) of een extern aspect, maar als een diepgaande innerlijke ervaring en realisatie. Het wordt beschouwd als een toestand van innerlijke vrede, vrijheid en geluk, dat bereikt wordt door het overwinnen van begeerte, haat en onwetendheid, de drie wortels (P. kilesa’s) van het lijden. In dít leven.
Nibbana wordt in de sutta’s vaak omschreven in negatieve termen, omdat het de afwezigheid is van de verstorende mentale en emotionele patronen die dukkha veroorzaken.
Het bereiken van nibbana wordt gezien als het hoogste doel van de boeddhistische beoefening, waarbij de dhammanuvatti—de discipel die leeft conform de Dhamma—het Middenpad van moraliteit (P. sila), meditatie (P. samadhi) en wijsheid (P. panna) volgt. Het is een staat van diepe innerlijke vrede, onthechting en het volledig begrijpen van de aard van het zelf en het universum.
Het is belangrijk op te merken dat nibbana een diepgaande spirituele realisatie is die niet in woorden en concepten kan uitgedrukt worden. Het wordt beschouwd als iets dat persoonlijk ervaren wordt door diepe meditatie en direct experiëntieel inzicht.
