Vraag:
❛ In de sutta’s spreekt de Boeddha over een vloedgolf die ons kan overspoelen?Wat bedoelt de Boeddha met deze vloedgolf? ❜
Antwoord:
Dit is een interessante vraag van een aandachtige kalyanamitta. Dank hiervoor.
De metafoor van de vloedgolf (tsunami) komt inderdaad op verschillende plaatsen terug in de sutta’s. Zo o.m. in de Dhammapada, Gatha #25, waar de Boeddha het volgende zegt:
❜ Door ijver en waakzaamheid, zelfbeheersing en onthouding, wordt de Wijze een eiland, dat door geen enkele vloedgolf kan overspoeld worden. ❜ (*)
Deze cryptische omschrijving wordt in de Ogha Sutta, Samyutta-Nikaya, 46.171, door de Boeddha als volgt uitgelegd:
❛ Monniken, er zijn vier vloedgolven. Ik heb het Edele Achtvoudige Pad ontwikkeld opdat jullie zuiver inzicht zouden verwerven in deze vier tsunami’s, opdat jullie ze compleet zouden begrijpen, opdat jullie zouden verhinderen dat ze je overspoelen, opdat jullie ze zouden kunnen weerstaan.
Welke zijn deze vier vloedgolven?
Het zijn de vloedgolven van: zintuiglijk verlangen (P. kamogha → kama+ogha ); van ‘worden’ (P. bhavogha → bhava+ogha); van opinies (P. ditthogha → ditthi+ogha) en van onwetendheid (P. avijjogha → avijja+ogha). ❜
En om het plaatje compleet te maken: wat bedoelt de Boeddha met het ‘eiland’ (P. dipa)?
Het ‘eiland’ is een metafoor voor ‘toevlucht’, voor ‘schuilplaats’, voor ‘bescherming’.
Een synoniem voor ‘dipa’ is ‘tana’ in het Pali. En nu wordt het pas écht interessant. Etymologisch is ‘tana’ verwant met ‘tarati’ → tar = er doorheen komen, eraan voorbij gaan; overwinnen, oversteken (in het bijzonder: de stroom, de vloed van begeerte, van onwetendheid oversteken).
En zo is de cirkel rond. Het bewijst eens te meer hoe ver men komt door te ‘kijken’. Door gewoon aandachtig te ‘kijken’. Empirisch te kijken. Dhamma is zo immens duidelijk ‘voor wie geen stof op de oogleden heeft’. Dhamma draagt niets esoterisch in zich. Het is ‘gewoon’ de werkelijkheid zoals ze is. Yatha-bhuta.
________
(*) ‘dat door geen enkele vloedgolf kan overspoeld worden’: vert. van → yam ogho nabhikirati: yam = dat; ogho → ogha = vloedgolf, tsunami; nabhikirati → na+abhikirati: na = niet, geen; abhikirati → abhi+kirati; abhi = overal; kirati → kir = overspoelen, verzwelgen; kirati = wordt
