Ajahn Chah:
❛ We moeten voorbij alle dualiteit gaan, voorbij alle concepten, voorbij alle goed en kwaad, voorbij alle zuiverheid en onzuiverheid. We moeten voorbij zelf en niet-zelf gaan, voorbij geboorte en dood. Het zelf beschouwen als iets dat wedergeboren wordt, is het echte probleem van de wereld. Zuiverheid is zonder grenzen, onaantastbaar. Het gaat voorbij alle tegenstellingen en voorbij alle schepping. Gehechtheid aan opinies en overtuigingen (P. ditthupadana) is één van de vier soorten van vastklampen (P. upadana). Gehechtheid—het diepe verlangen naar iets—is de belangrijkste aandrijfmotor voor dukkha.❜
Dit citaat is afkomstig van Ajahn Chah, een invloedrijke boeddhistische leraar uit Thailand. Hij benadrukt in dit citaat het belang van het overstijgen van dualiteit en concepten om een dieper begrip van de realiteit te bereiken.
In essentie moedigt Ajahn Chah aan tot een dieper inzicht in de werkelijkheid door voorbij dualistische concepten te gaan, de illusie van geboorte en dood te doorzien, het begrip van het zelf te onderzoeken en gehechtheid aan overtuigingen te verminderen. Door dit te doen, streeft de dhammanuvatti naar een staat van zuiverheid en bevrijding uit lijden (P. dukkha).
Hier volgt een verduidelijking van deze punten:
- Voorbij dualiteit en concepten gaan: Ajahn Chah nodigt ons uit om voorbij de neiging te gaan om de wereld in dualistische termen te zien, zoals goed en kwaad, zuiver en onzuiver, zelf en niet-zelf. Hij suggereert dat dit soort dualistische concepten ons beperken en ons ervan weerhouden de werkelijkheid volledig te begrijpen.
- Voorbij geboorte en dood gaan: Hij nodigt ons uit om verder te kijken dan het idee van geboorte en dood, dat hij beschouwt als een illusie. Door dit te doen, kunnen we een dieper begrip krijgen van de aard van het bestaan.
- Het zelf beschouwen als iets dat wedergeboren wordt: Ajahn Chah benadrukt dat het zien van het zelf als iets dat continu wedergeboren wordt, het werkelijke probleem van de wereld is. Dit idee van een voortdurend bestaand zelf kan leiden tot lijden (dukkha) en verwarring.
- Zuiverheid zonder grenzen: Hij stelt dat zuiverheid geen beperkingen kent en onaantastbaar is. Het overstijgt alle tegenstellingen en scheppingen. Dit suggereert dat ware zuiverheid niet afhankelijk is van externe omstandigheden, maar eerder een innerlijke toestand is.
- Gehechtheid aan opinies en overtuigingen: Ajahn Chah legt uit dat gehechtheid aan meningen en overtuigingen een vorm van vastklampen is, wat één van de oorzaken van lijden is. Het diepe verlangen (P. tanha, lobha) naar iets, of het nu materieel of mentaal is, is de belangrijkste drijvende kracht achter lijden.
