Aandacht is synoniem voor ‘bewust zijn’. Voor ‘alert zijn’. Voor ‘wakker zijn’. Zich spontaan bewust zijn van alles wat ons omringt. Zich spontaan bewust zijn van ‘de’ wereld. Niet van ‘onze’ wereld. Zonder stoorzenders. Zonder gedachten. Beter: ‘spontaan’ staat voor die immens stille ruimte tussen twee gedachten.
Aandacht is zich spontaan bewust zijn van de flow van ontstaan en vergaan. Van de wereld zoals zij werkelijk is. Yatha-bhuta. Zonder enige toevoeging. Zonder aanhechting van ‘onze’ persoonlijke verhalen en drama’s. Zonder onwetendheid, verlangen en afkeer. Zonder sankhara’s. Zonder datgene ‘wat ons bezielt’. Zonder de vuurhaarden van onze zintuigen die de wereld voortdurend in brand zetten. En slechts verbrande illusies achterlaten.
Zonder toevoeging, zonder aanhechting betekent dat we alles ervaren als een observator. Als een getuige. Bearing witness. Zonder actie. Zonder reactie. Wei Wu Wei.
Spontaan handelen zonder te handelen. Enkel door op deze manier bewust te zijn kunnen we ‘zijn’. Kunnen we bewust één-met-alles zijn. Maken we integraal deel uit van Indra’s net. Kunnen we het bestendige ‘worden’ (P. bhava) neutraliseren. Kunnen we het ‘worden’ achter ons laten. Hoeven we de wereld niet te ‘maken’.
Meestal zijn we niet bewust. Wetenschappelijk onderzoek leert dat slechts 5% van wat we doen bewust is; de rest in onbewust. Verdwalen we in het bos van onze geconditioneerde droomwereld. Bewegen we ons voort in de mallemolen van onze gewoontepatronen. Hoe meer we ons dit dwangbeeld ‘eigen’ maken, hoe meer we daarin ‘geloven’, hoe meer we geconditioneerd zijn, hoe meer we er last van hebben. Hoe meer de begoocheling (P. moha) greep op ons krijgt. De Boeddha noemde dit ‘rondjes draaien’. Samsara. Dit is het eindeloze ronddwalen van wezens in de eindeloze, onbevredigende cyclus van dukkha.
Slechts door bewust te zijn, aandachtig te zijn, alert te zijn—zonder toevoeging—verwerven we controle over onze geest. Krijgen we grip op onze gedachten. Kunnen we onze geest tot rust brengen. Kunnen we de rondspringende apen in de boom van onze geest kalmeren. Kunnen we de dingen zien zoals ze wérkelijk zijn. Yatha-bhuta nana dassana.
