De Boeddha wordt beschouwd als een Mahāpurisa (een edel, verheven persoon) en niet als een god, omdat hij een mens was die door eigen inspanning verlichting bereikte.
Hij ontdekte de oorzaken van het lijden (dukkha) en het pad naar bevrijding, maar hij deed dit zonder enige bovennatuurlijke interventie. Anders dan een god, die vaak gezien wordt als een scheppend of almachtig wezen dat controle uitoefent over het universum, claimde de Boeddha nooit dergelijke krachten te bezitten. Hij beschouwde zichzelf niet als een schepper of als iemand die genade kan schenken, maar eerder als een leraar die anderen helpt om dezelfde weg naar bevrijding te volgen.
De term Mahāpurisa duidt op zijn uitzonderlijke menselijke kwaliteiten en inzicht, niet op goddelijkheid. Hij wordt geprezen omdat hij universele wijsheid bereikte en dit belangeloos deelde, maar hij benadrukte steeds dat iedereen zijn/haar eigen bevrijding moet realiseren door persoonlijke inspanning en begrip.
De Boeddha verwierp ook het idee dat verlichting afhankelijk zou zijn van externe machten, zoals goden of rituelen. Hij onderwees dat de sleutel tot bevrijding ligt in het begrijpen van de ware aard van de werkelijkheid en in het cultiveren van ethisch gedrag, meditatieve concentratie en wijsheid.
In essentie maakt dit onderscheid de Boeddha een menselijk voorbeeld van wat mogelijk is voor ieder individu, en geen object van aanbidding zoals een god. Zijn boodschap is universeel en benadrukt dat bevrijding toegankelijk is door inzicht en inspanning, zonder afhankelijkheid van een goddelijke macht.
