Het onderscheid tussen een wereldling (P. puthujjana) en een nobele volgeling (P. ariya-puggala) is een kwestie van perceptie.
De wereldling bewandelt de wereld—de ’tienduizend dingen’ van Ehei Dogen—vanuit het perspectief van het zelf. Door dit beperkte gezichtspunt (ver)blijft hij in een toestand van voortdurende onwetendheid (P. avijja). De nobele volgeling ziet en weet (P. janami passami) het proces van afhankelijke oorsprong dat de ’tienduizend dingen’ kenmerkt, namelijk hun vergankelijkheid (P. anicca), hun onbevredigdheid (P. dukkha) en hun zelfloosheid (P. anatta). Door deze open benadering realiseert de dhammanuvatti zichzelf.
Dhamma is één. Dhamma heeft slechts één smaak: de subtiele smaak van bevrijding, vimutti. Houd het Pad onbevlekt, puur. Observeer en ervaar hoe helend het is om over de (kunstmatige) muren heen te kijken, zie wat ons verbindt. Discussieer niet over wat ons (vermeend) scheidt. Controleer zelf of iets bijdraagt aan jouw bevrijding van dukkha, of het een vaardig instrument is of slechts nutteloze ballast.
Jij beslist, alleen jij. Niemand anders kan dit voor jou doen. Oefen, ontwikkel inzicht, vertrouw op jezelf. Jij hebt het stuur in handen. Begrijp dat zelfrealisatie letterlijk genomen moet worden: een persoonlijke prestatie. Iemand anders kan het niet voor jou realiseren, nooit. Meester worden ligt volledig in jouw vaardige handen.
