Wanneer je eeuwigheid zoekt in wat niet eeuwig is, dan is lijden jouw deel. Observeer de werkelijkheid zoals ze is. Niet zoals je wilt dat ze is, of droomt dat ze is. Of men je wijsgemaakt heeft dat ze is.
Aanvaard de wérkelijke werkelijkheid gelijkmoedig en je zal innerlijke vrede kennen. Innerlijke vrede (P. nibbana) is een rechtstreeks gevolg van ‘het zien van de dingen zoals ze in werkelijkheid zijn’ (P. yatha-bhuta). Door te ‘ontwaken’, door ‘wakker te worden’.
Ontwaken gaat over de realisatie van twee begrippen: aandachtig observeren (P. sati) en gelijkmoedigheid (P. upekkha). Sati + upekkha = vipassana.
Het begrip ‘vipassana’ is samengesteld uit twee Pali-woorden: ‘vi’ en ‘passana’.
- ‘vi’ kan vertaald worden als ‘op een bijzondere manier’ of ‘op een speciale manier’, namelijk direct en zonder illusies, zonder persoonlijke toevoegingen, d.i. ijverig (P. atapi), indringend (P. satima), met diep inzicht in de vergankelijkheid (P. sampajanna) en vrij en onthecht van werelds verlangen (P. vineyya loke abhijjhadomanassa).
- ‘passana’ betekent ‘zien’, ‘kijken’, of ‘observeren’ hoe de dingen in werkelijkheid zijn (P. anicca).
