Onwetendheid omtrent de werkelijkheid van onze eigen aard staat voor onwetendheid omtrent het verschijnsel ‘ik’.
Het niet bewust zijn van het feit dat we blindelings reageren (P. sankhara’s). Noch bewust van de reden waarom we reageren op onze gewaarwordingen. Ons evenmin bewust zijn van de werkelijke aard van datgene waarop we reageren. Verder onwetend omtrent de vergankelijke, onpersoonlijke aard van ons bestaan en tenslotte onwetend over het feit dat onze gehechtheid aan dit bestaan slechts lijden brengt.
Door deze waterval van onwetendheid worden we onbewust de slaaf van ons bestaan.
Onwetendheid kan uitsluitend verwijderd worden door het verwerven van wijsheid (P. panna). Door het observeren én het gelijkmoedig aanvaarden van de drie kenmerken van onze existentie: vergankelijk (P. anicca), onbevredigend (P. dukkha) en zelfloos (P. anatta).
Bevrijding uit dukkha is een persoonlijke opdracht. Niet de verantwoordelijkheid van een ander.
