Voor wie aandachtig is, zijn de Dhamma en de Boeddha nooit veraf. In één van de oudste sutta’s uit de Pali-canon, de Parayanavagga, spreekt de Bhagavat als volgt tot Upasiva:
❜ Wie tot rust gekomen is, kan niet meer ‘gemeten’ worden. Hij bezit niets meer dat kan ‘benoemd’ worden. Wanneer alle verschijnselen volledig tot rust gebracht zijn, eindigt ook het pad van woorden. ❜
Rumi legt de vinger op dezelfde pols met volgende uitspraak:
❛ Er komt een grote stilte over me. En ik vraag me af hoe ik ooit op het idee kwam om taal te gebruiken. ❜
Voor wie voorbij het ‘worden’ (P. bhava) gaat, bestaat er geen zintuiglijk criterium meer om dit te duiden. Het ongeconditioneerde kan niet verwoord worden.
Het is een dimensie waar zintuiglijke begrippen wegvallen. Het overstijgt de fenomenale werkelijkheid. Wat zonder woorden is, kan uitsluitend ‘ervaren’ worden. Kan enkel experiëntieel ervaren worden. Paccanubhoti.
Observeer daarom aandachtig. Kijk. Zie de verschijnselen in perspectief. In hun geheel. Observeer de dingen in hun essentie.
Beperk je kijken niet tot je kleine, afgeschermde wereldje. Het condominium waar je je verantwoordelijkheid kunt ontlopen. Waar je je gemakkelijk kunt verstoppen achter de rug van anderen. Waar je achter het behang kunt kruipen.
Zie de intentie achter de dingen. De achterliggende waarheid. Maar ook de begoocheling. De leugen. Kijk niet weg. Ga zelf achter de feiten aan. Verhef je stem. Wees moedig in je denken, spreken en handelen.
