De Boeddha leerde dat we lijden (P. dukkha) oproepen telkens we ons verzetten tegen verandering en vergankelijkheid (P. anicca). Alles is vergankelijk. Alles heeft zijn toegemeten tijd, plaats en ruimte. Ingebouwde slijtage. Het eeuwige—waar de menselijke geest zó vurig naar verlangt—is direct voorbij.
Zie deze werkelijkheid. Aanvaard ze. Leef ernaar.
Als mens zijn we geconditioneerd in het amechtig grijpen naar zekerheid, naar vastigheid, naar stabiliteit. Ad absurdum. We dromen ons zelfs een wedergeboorte. Of een eeuwige ziel.
Besef echter dat het niet de vergankelijkheid van de dingen is die de oorzaak is van dukkha. Het is onze weerstand, ons verzet tegen deze vergankelijkheid die dukkha veroorzaakt.
Wanneer we de werkelijkheid beschouwen zoals ze wérkelijk is (P. yatha-bhuta) komen we tot rust. Door alles los te laten in plaats van er als een Don Quichot voor te vechten (door het najagen van onze verlangens, door het cultiveren van onze afkeer) bemeesteren we de situatie. Door in te zien dat ‘alles wat onderhevig is aan ontstaan, onderhevig is aan vergaan’.
Dit is de coherente en consistente boodschap van de Boeddha. Zijn legaat.
