Het boeddhistische adagium ‘sterven voordat je sterft’ verwijst naar een diepgaand spiritueel concept dat te maken heeft met het loslaten van het ego en het bevrijden van jezelf van gehechtheid aan het bestaan. Het heeft betrekking op het begrijpen en ervaren van de ware aard van het bestaan en het ‘ik’.
De betekenis van dit gezegde kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden:
—Sterven aan het ego: het duidt op het transcenderen van het ego en het laten vallen van gehechtheid aan het zelfbeeld, aan de overtuigingen en identificaties die ons beperken en dukkha veroorzaken.
Door het ego los te laten, bereiken we een dieper begrip van onszelf en anderen en ervaren we een gevoel van eenheid met de wereld. Inter-zijn.
—Sterven aan wereldse verlangens: het verwijst naar het loslaten van materiële begeerten, zintuiglijk genot en de gehechtheid aan wereldse bezittingen. Door deze verlangens te laten varen, bevrijden we ons van hebzucht en innerlijke onrust, en ervaren we vreugde en tevredenheid.
—Sterven aan het idee van een afgescheiden zelf: Het benadrukt het inzicht in het concept van ‘niet-zelf’ (P. anatta), wat betekent dat er geen blijvend, onveranderlijk, stabiel en onafhankelijk zelf bestaat. Door dit inzicht bevrijden we ons van de illusie van een afgescheiden, vaststaand zelf, wat leidt tot een diep begrip van de ware aard van de realiteit.
Over het algemeen drukt het gezegde ‘sterven voordat je sterft’ het idee uit dat we door het loslaten van gehechtheid en illusies een staat van innerlijke vrijheid en bevrijding bereiken tijdens ons leven.
Het gezegde vormt een oproep tot spiritueel ontwaken en tot het cultiveren van wijsheid en onthechting als een pad naar verlichting en vervulling.
Het is een contradictio in terminis: op het moment dat de yogi niet meer als aparte entiteit ‘bestaat’, dat zijn ego ‘opgelost’ is, opent zich de poort van Wijsheid. De Poortloze Poort. Bewustzijn. Ruimte.
‘Sterven voordat je sterft’ laat de dhammanuvatti toe om—in leegte, stil en gezuiverd van begoocheling—door de Poortloze Poort te stappen en, tijdens dit leven, ontwaakt door het universum te wandelen.
