Thera Soma:
❛ Inzicht is het begrijpen van de ware aard van de dingen, waardoor een volledige transfiguratie van het mentale leven plaatsvindt in de ziener en waardoor hij uitstijgt boven geboorte en dood.
Het begrijpen van de ware aard van de dingen komt neer op inzicht in de vergankelijkheid, onbevredigdheid en zelfloosheid van alle geconditioneerde verschijnselen. ❜
Dit ultieme moment van inzicht noemt men in de doctrine ‘gotrabhu’. Het is het moment waarop ‘het Dhamma-oog (P. Dhammacakkhu) zich opent’. d.i. het moment van de verwerving van het eerste niveau van ontwaken, namelijk stroombetreding (P. sotapatti).
De stroombetreder (P. sotapanna) bereikt dit niveau door de vernietiging van de eerste drie schakels van de keten (P. samyojana) die hem/haar aan samsara bindt.
Deze drie schakels zijn: het geloof in ‘persoonlijkheid’ (P. sakkaya-ditthi); sceptische twijfel (P. vicikiccha) en gehechtheid aan riten en/of ritueel (P. silabbata-paramasa).
Het begrijpen van deze drie schakels (P. pariyatti) is moeilijk; het beoefenen (P. patipatti) ervan een levenstaak; de realisatie ervan (P. pativedha) is zelfrealisatie.
