De Boeddha legt in de sutta’s van de Pali-canon de nadruk op zelfverantwoordelijkheid en persoonlijke inspanning in de zoektocht naar bevrijding uit dukkha en in de realisatie van ontwaken. De Boeddha benadrukt dat niemand anders dit pad in jouw plaats kan bewandelen: het is jouw eigen spirituele reis. Jouw Pad. In het Pali luidt dit als ‘Paccattam veditabbo vinnuhiti—Ieder moet het voor zichzelf uitmaken’.
Enkele kenmerken van dit pad zijn:
—Persoonlijke verantwoordelijkheid: In het boeddhisme wordt benadrukt dat bevrijding (nibbana) niet bereikt kan worden door externe krachten, goden of andere mensen. Het is de verantwoordelijkheid van elk individu om zijn of haar eigen pad naar bevrijding te bewandelen. Dit betekent dat je zélf verantwoordelijk bent voor je spirituele groei en voor het overwinnen van lijden en onwetendheid.
—Zelfinzicht: Om bevrijding te bereiken, moet je inzicht ontwikkelen in de aard van lijden, de oorzaken ervan en de weg naar bevrijding. Dit inzicht kan alleen verworven worden door zelfreflectie, meditatie en innerlijke groei. Niemand anders kan dit begrip voor jou ontwikkelen.
—Persoonlijke inspanning: Het boeddhisme benadrukt ook de noodzaak van persoonlijke inspanning. Je moet actief werken aan het zuiveren van je geest, het cultiveren van deugden zoals mededogen en wijsheid, en het volgen van het Achtvoudige Pad om vooruitgang te boeken op het pad naar bevrijding.
—Geen externe redder: Anders dan religies die een externe godheid of bemiddelaar zien als de enige weg naar verlossing, leert de Boeddha dat er geen externe entiteit is die je kan redden. De Boeddha wordt beschouwd als een leraar en gids, maar het is aan elk individu om zijn of haar eigen pad te volgen.
Bevrijding is jouw persoonlijk pad. Leef ernaar. Wees een Meester, geen slaaf.
