Vraag:
❛ De naam van de toekomstige Boeddha is reeds gekend. Hij wordt in vele verhalen genoemd. Betekent dit dat hij nu reeds onder ons is en zich nu en dan manifesteert? ❜
Antwoord:
De naam van de toekomstige Boeddha is de Metteyya Boeddha (P.) maar hij is beter gekend onder de Sanskriet benaming Maitreya Boeddha. De reden hiervoor is dat de Maitreya Boeddha vooral opduikt in de Mahayana-suttra’s (die het Sanskriet als taal gebruiken, terwijl de sutta’s van het Theravada in de Pali-taal opgetekend werden).
In de Pali-canon wordt de Metteyya Buddha slechts tweemaal vermeld, namelijk in de Cakkavattisihanada Sutta (Digha Nikaya 26) en de Buddhavamsa (Khuddaka Nikaya). In beide sutta’s gaat het om loutere vermeldingen (over ‘de toekomstige Boeddha’) zonder verdere uitleg zodat de werkelijke betekenis duister blijft.
In de Mahayana-stroming daarentegen, die ongeveer 500 jaar nà het overlijden (P. parinibbana) van de Boeddha ontstond, neemt de Maitreya Boeddha een prominente plaats in. In deze Mahayana suttra’s verschijnt de Maitreya Boeddha als een bodhisattva, die nadat het boeddhisme op aarde volledig zal verdwenen zijn (door de vergankelijkheid van alle dingen—anatta) opnieuw op aarde geboren zal worden, verlichting zal bereiken en een pure Dhamma zal onderwijzen. Zo wordt de Maitreya Boeddha als vanzelf de opvolger van de huidige Sakyamuni Boeddha (ook Gotama Boeddha genoemd).
De Theravada-traditie gaat ervan uit dat er slechts één Boeddha per kalpa is en aanvaardt als dusdanig niet de Mahayana-opvatting dat er per kalpa ontelbare Boeddha’s tegelijk aanwezig zijn.
Afhankelijk van het doctrinaire standpunt dat men inneemt, komt men bijgevolg tot andere resultaten. Maar de vraag stelt zich of doctrinaire opvattingen tot bevrijding (kunnen) leiden?
Belangrijker lijkt me de vaststelling dat alle Boeddha’s (vroegere, huidige en toekomstige) steeds dezelfde weg wijzen naar bevrijding van dukkha en naar zelfrealisatie (P. nibbana), i.c. door de persoonlijke realisatie van de Vier Edele Waarheden.
Concreet: vermits de Dhamma (volgens alle Boeddha’s) op élk moment beschikbaar is, waarom zouden we dan nalaten om in dit leven bevrijding te zoeken en te wachten op de verschijning van een toekomstige Boeddha?
